Πρότυποι ελαιώνες BASF: Ένα χρόνο μετά
Γράφει η Μαρία Αϊβάζογλου
Γεωπόνος, Τμήμα Marketing
Με πρωτοβουλία της BASF ξεκίνησε το Δεκέμβριο του 2018 μια σημαντική προσπάθεια ολιστικής προσέγγισης της ελαιοκαλλιέργειας. Η προσπάθεια περιλάμβανε επισκέψεις σε ελαιοτριβεία, ενημέρωση των παραγωγών και δημιουργία επισκέψιμων πρότυπων αγρών σε όλη την Ελλάδα, με στόχο την ανάδειξη των καλών καλλιεργητικών πρακτικών.
Έξι διαφορετικοί αποδεικτικοί αγροί εγκαταστάθηκαν το 2019 με ορίζοντα τριετίας, σε έξι διαφορετικές περιοχές, όπου η ελιά αποτελεί κύρια καλλιέργεια. Έξι προτάσεις φυτοπροστασίας με βάση τις ορθές γεωργικές πρακτικές και προσαρμοσμένες στις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά της κάθε περιοχής, με σκοπό να εξασφαλίσει ο ελαιοπαραγωγός το εισόδημά του και την ποιότητα που χαρακτηρίζει την Ελληνική επιτραπέζια ελιά και το Ελληνικό ελαιόλαδο.
Συγκεκριμένα, για τους τρεις ελαιώνες επιτραπέζιων ποικιλιών επιλέχθηκαν οι περιοχές Χαλκιδικής, Φθιώτιδας και Αιτωλοακαρνανίας και για τους τρεις ελαιώνες ελαιοποιήσιμων ποικιλιών οι περιοχές Αιγιαλείας, Κυπαρισσίας και Μεσσηνίας.
Στο σύνολο των πρότυπων ελαιώνων εφαρμόσαμε ένα πλήρες πρόγραμμα φυτοπροστασίας μυκητοκτόνων και εντομοκτόνων. Για τον έλεγχο του γλοιοσπορίου και κυκλοκονίου, δύο από τις πιο σοβαρές ασθένειες της καλλιέργειας, έγινε διπλή εφαρμογή του πολυδύναμου μυκητοκτόνου Insignia® WG. Οι εφαρμογές του Insignia® WG έγιναν στην άνθηση-δέσιμο των ελαιόδενδρων, σε συνδυασμό με το βοηθητικό ανάπτυξης φυτών Kelpak (φυσικό εκχύλισμα φυκιών Ecklonia maxima). Για τον έλεγχο του δάκου και πυρηνοτρήτη χρησιμοποιήθηκε το Imidan WG, το μοναδικό εγκεκριμένο ευρέως φάσματος οργανοφωσφορικό σκεύασμα με βελτιωμένο προφίλ εκλεκτικότητας σέ έντομα μη στόχους. Στο τέλος της πρώτης καλλιεργητικής χρονιάς των πρότυπων ελαιώνων, τα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά θετικά τόσο στην παραγωγικότητα όσο και στην ποιότητα τού παραγόμενου καρπού. Η διπλή εφαρμογή του Insignia® WG σε συνδυασμό με το βοηθητικό ανάπτυξης φυτών Kelpak, έδωσε σημαντική αύξηση του βάρους και μεγέθους των καρπών στους αγρούς, σε σχέση με τα συγκρινόμενα προγράμματα των παραγωγών.
Στους τρεις πρότυπους ελαιώνες της Πελοποννήσου, είχαμε σημαντική αύξηση του βάρους των καρπών +40% (ελαιώνας Αιγιαλείας), +30% (ελαιώνας Μεσσηνίας) και +25% (ελαιώνας Κυπαρισσίας) και αντίστοιχα αύξηση του μεγέθους +50%, +22% και +20%.
Στους τρεις πρότυπους ελαιώνες που αφορούσαν τις επιτραπέζιες ποικιλίες, οι εκτιμήσεις μας δίνουν αύξηση του βάρους των καρπών +34% (ελαιώνας Αιτωλοακαρνανίας - ποικιλία Καλαμών), +20% (ελαιώνας Στυλίδα – ποικιλία Αμφίσσης) και +5.5% (ελαιώνας Χαλκιδικής - ποικιλία Χονδροελιάς).
Ειδικότερα, ο πρότυπος ελαιώνας της ποικιλίας Χαλκιδικής, παρουσίασε +4% μεγαλύτερους καρπούς και το κυριότερο ομοιόμορφους (σχεδιάγραμμα 2). Το 87% μάλιστα του συνόλου των καρπών ανήκε στις κατηγορίες 22 – 24mm και 24 - 26mm. πάντα σε σχέση με το συγκρινόμενο αγροτεμάχιο του παραγωγού. Οι προσβολές ασθενειών και εχθρών περιορίστηκαν σε πολύ χαμηλά επίπεδα, σε μια χρονιά που δεν παρατηρήθηκαν εξάρσεις στις αναφερόμενες περιοχές.
Επίσης, ο συγκεκριμένος ελαιώνας έδωσε 30% περισσότερους καρπούς αυξάνοντας το εισόδημα του παραγωγού σε σχέση με το πρόγραμμα σύγκρισης και εξασφαλίζοντας έτσι οικονομικό όφελος. Ανάλογα αποτελέσματα καταγράφηκαν και στην περιοχή της Στυλίδας.
Στην περίπτωση της Αιγιαλείας (ποικιλία Κορωνέϊκη) καταγράφηκε αύξηση της στρεμματικής απόδοσης σε ελαιόλαδο κατά 60%, σε σύγκριση με το πρόγραμμα παραγωγού, φτάνοντας τα 320 kg/στρέμμα, αντανακλώντας και αύξηση της ελαιοπεριεκτικότητας του καρπού στη συγκομιδή.
Με την ολοκλήρωση του προγράμματος φυτοπροστασίας, πραγματοποιήθηκε ανάλυση υπολειμμάτων και καταγράφηκαν τα παρακάτω αποτελέσματα:
| Πρότυπος ελαιώνας | Αριθμός δραστικών ουσιών που χρησιμοποιήθηκαν | Αριθμός δραστικών που εμφανίστηκαν στην ανάλυση | Ποσοστό επί του MRL |
|---|---|---|---|
| Χαλκιδική | 7 | 0 | - |
| Αιτωλοακαρνανία | 5 | 0 | - |
| Στυλίδα | Δεν πραγματοποιήθηκε ανάλυση | Δεν πραγματοποιήθηκε ανάλυση | Δεν πραγματοποιήθηκε ανάλυση |
| Κυπαρισσία | 6 | 0 | - |
| Μεσσηνία | 4 | 0 | - |
| Αιγιαλεία | 5 | 2 | 0,6% 0,9% |
Συμπεράσματα:
Τα ενθαρρυντικά αποτελέσματα από τους πρότυπους ελαιώνες αποδεικνύουν είναι δυνατόν να επιτευχθούν εξαιρετικά αποτελέσματα τόσο στην φυτοϋγεία όσο και στην παραγωγικότητα τού ελαιώνα, εξασφαλίζοντας μάλιστα θετικό οικονομικό αποτέλεσμα για τον παραγωγό. Το θετικό οικονομικό αποτέλεσμα μπορεί να αποτελέσει και το κίνητρο για τους παραγωγούς να ακολουθήσουν συστηματικά τις βέλτιστες προσαρμοσμένες πρακτικές στις ελαιοκαλλιέργειές τους. Τα προγράμματα που εφαρμόσθηκαν, φαίνεται ότι «καταρρίπτουν το μύθο», που θέλει τις συστηματικές επεμβάσεις φυτοπροστασίας να επιβαρύνουν τα τελικά προϊόντα με υπολείμματα φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
Συνεχίζοντας το πρόγραμμα των «πρότυπων ελαιώνων» τα επόμενα χρόνια και σε συνεργασία με εξειδικευμένους φορείς, όραμά μας είναι να αναδείξουμε πως η στοχευμένη, ορθολογική και προσαρμοσμένη στις τοπικές συνθήκες διαχείριση της φυτοπροστασίας, μπορεί να οδηγήσει σε σταθερή και ποιοτική παραγωγή καρπού και ελαιολάδου και να σώσει μια παράδοση που δεν πρέπει να χαθεί.
